नैनीतालका मजदुर नेपालीहरु

नैनतालबाट फर्केर
ऋचा शर्मा तिवारी

वैदेशिक रोजगारका लागी सदरपश्चिमका जनताहरुलाई भारतको उत्तराञ्चलको नैनीताल जिल्ला एउटा प्रमुख गन्तव्य बनेर रहेको छ । नेपालको सुदुरपश्चिमक्षेत्र साग सिमाना जोडिएको यो नैनीताल जिल्लामा विगत बीस वर्ष अगाडि देखि नै रोजगारीका लागी प्रमुख आर्कषणको केन्द्र बनेको छ ।
सबै नेपाली जस्ता देखिने कुमाउ ,गढवालका पुर्खाली नेपालीहरु , सुदुरपश्चिमका नेपालीहरु सबैका अनुहार उस्तै उस्तै नेपाली झै लाग्यो तर तिनीहरुको नेपाली भएर पनि नेपाली भन्न नसकेको अवस्था पनि भेटियो ।
नैनतालमा मात्र ५ देखि १० हजारको हाराहारीमा नेपाली रहेका छन् भने अल्मोडामा ५हजार , रानीखेतमा ५हजार , गढवालमा ५ हजार जति अनुमानित नेपालीहरु रहेको जानकारी त्याहाका नेपालीहरु बतााउछ्न ।
तपाई नेपाली हो भनी सोध्दा एकजना नेपाली दाईले नेपाली भएपनि नेपाली भन्न रुचाउनभएन ,कारण सोधे मैले उाहाले नेपाली भएपनि यसरी भारतमा आएर याहा काम गर्न परकेा आफनो देेशमा काम नपाएकोले भारतीय सरकार नै राम्रो भन्न पनि पछि परेनन् ।
विशेष गरि चैत्रमा याहा काम गर्ने नेपालीहरु नेपालमा आफनो खेतीपातीको लागी जाने गरेको र मंसिरमा बाली भित्रयाएर पुःन काममा र्फकने गरेको सेती अञ्चल कैलाली जिल्लाका कामदार कन्द बहादर विष्ट बताउछन् ।
यसरी काम गर्दा उनीहरु दैनिक आठ घण्टा , भारतीय रुपैया १सय बीसको दरमा कहिले सिमेन्ट बोक्ने , रिक्सा चलाउने , कल्ल्ाी काम, डकर्मी काम , बाटो बनाउने , होटलमा काम गर्ने आदि जस्ता काम गरेर आफनो जीवन विताउछन् र पैंसा कमाउने मेलो गर्दछन् ।
कन्द .ब. विष्ट भन्छन् पाखुरा चलाए ,काम छ ,नत्रभए केहि काम पाइन्न, दुःख छ । तर आफुहरुलाई खान लाउन त्यति गाह्रो नभएको बताउछन् । जे काम पाए पनि गरिहाल्ने गरेकोले होला । रिक्सा चलाउनेको पनि क्रम अनुसार मात्र हन्छ । जे मनलाग्यो त्यहि बेला पाइन्न, माइकिगं गरेर रिक्सा नम्बर बोलाएपछि मात्र चलाउन पाउने नियम रहेको बताउछान् ।
केहि समय याहाबाट काम गरेर र्फकदा कतिपय नेपालीहरुले धेरैमा २,३ हजार भारु ब्ाोकेका हन्छन् ती सबै भारतीय सीमाना नेपालीले नै लुटने गरेको समेत गरेको तर नैनीतालमा भने नेपालीाई सुरक्षाको कुनै समस्या नभएको र केवल सीमा क्षेत्र असुरक्षित भएको उनले बताए ।
त्यसै गरि सुदुरपश्चिम घर भएका प्रेम दमाईले आफुले त्याहा वि.स २०४० साल देखि ज्याला मजदुरी , मिस्त्री आदि जस्ता काम गर्दै आएको बताए ,उनी भन्छन् घर जाादा त कमाएको पैसा त भारतीय डाकाहरुले लुटने गरेका छन् । अनी के घर जाने,कति पैसा लाने ?कमाएको पैसा खान लाउन पग्दैन अनी के बचाउने?
त्यसो त कैलालीका डबल बुढाले नैनतालमा काम गरेको ७ वर्ष भयो ,घरको आर्थीक अवस्थाले याहा आएको बताए , ३,४ महिना याहा काम गरेर आफु घर जाने , याहा विहान १० देखि बेलका ५ बजे सम्म काम गर्ने , सञ्चो विसञ्चो पनि भन्न पाइन्न , आफ तल्ल्ाीताल भन्ने ठााउमा काम गर्ने , खान लाउन पैंसा नपुग्ने बताए सके २ छाक खाने नत्र १ छाक मात्र खाने पनि गरेको र जीवन चलाएको बताए । त्यसो त ठेकेदारले विराम्ाी पर्दा पैंसा उपचारको नदिने भएकोले नेपाली साथीहरु साग सापट लिएर चलाउने गरेको पनि बताए ।
प्राय नेपाली मजदरहरुले कोठा भाडा ५सय देखि ८ सय भारु सम्म तिर्न पर्ने , कति त पैसा नभएर बाटोमा सत्ने , खाना नखाने आदि समेत गरेको थाहा हुन आयो । जे जस्तो काम पायो त्यहि गरिहाल्ने , नत्र काम नपाइने । नेपालीहरुलाई नेपाल आउदा १००० भारु लाग्ने भएकोले कतिपयले बचाएको पैंसाले गाडीमा जाने गरेको र कतिपयले पैंसा नभएर त्याहाबाट हिडेर वास वस्दै पनि नेपाल आउने समेत गरेको बताए । तर कति त बचाएको पैंसा लिएर जाादा बाटामा नै लुटिने गरेको बताए ।
त्यसो त भारतीय प्रहरीहरुले नेपालीहरुलाई नेपाल भारतको सीमाना को बाटोमा सुरक्षाको नाममा कतिपयसाग घुस लिएर समेत काम गर्ने गरेको देखियो ।अनी त यी सीमानाहरुलाई कसरी सरक्षित मान्न्ा सकिन्छ त ?
विहान १० बजे तिर म नैनीतालको किनारामा पुग्दा मैले नेपाली अनुहारको एक जमात् भेटेको थिए र बेलुका काम सकेपछि नेपाली दाजुभाइहरु सबै विभिन्न चोक चोकमा जम्म्ाा भएर बसेका थिए । मैले पुरानो बजारमा एउटा पसल अघि एक जमात् नेपाली भेटेर बोल्न खोज्दा मलाई भारतीय पसलेले यसरी कुरा नगर्न भन्यो । म अचम्म परे त्यस बारेमा सोध्दा यसरी जमात्मा पनि नाया मान्छे साग बोल्दा शंका गर्ने रहेछन् ।
त्यसैले यी नेपालीको समस्या बभ्fmने कसले हो त ?सरकारले कि त हामीले ?यो वाध्यात्मक परिस्थिति को निर्माता नेपालको गरिबी हो र बेरोजगारी ,अशिक्षा नै हो भनी किटान साथ भन्न्ा मिल्छ की ?

पत्रकारहरुले आज प्रधानमन्त्रीलाई ज्ञापनपत्र बुझाउने

काठमाडौं- जनकपुरकी सञ्चारकर्मी उमा सिंहको हत्याको छानविन र हत्याराहरूमाथि कानूनी कारवाहीको माग गर्दै नेपाल पत्रकार महासंघले आन्दोलनलाई जारी राख्ने भएको छ।
महासंघले आज प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड' र जिल्लामा प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाई ज्ञापनपत्र बुझाउने कार्यक्रम तय गरेको छ। यस्तै महासंघले भोलि माघ ३ गते पेशागत सञ्जाल पापड, नागरिक समाज तथा सञ्चारकर्मी र मानव अधिकारकर्मीसँग छलफल गर्ने, ४ गते पत्रकारहरूको सुरक्षा सम्बन्धमा राजनीतिक दल, कानून व्यवसायी लगायतसँग छलफल गर्ने र माघ ५ गते देशभर विरोध प्रदर्शन गर्ने कार्यक्रम रहेको छ।

यस अगाडि हिजो महासंघले संविधानसभाका अध्यक्ष सुभाषचन्द्र नेम्वाङलाई ज्ञापनपत्र बुझाएको थियो। पत्रकार सिंहको हत्याबारे छानविन गरी दोषीमाथि कडाभन्दा कडा कारवाहीको माग गर्दै महासंघले सभाध्यक्ष नेम्वाङसमक्ष ज्ञापनपत्र बुझाएको हो। ज्ञापनपत्र बुझ्दै सभामुख नेम्वाङले हत्यारालाई छूट हुन नहुने भन्दै यसबारेमा आफूले प्रधानमन्त्री र गृहमन्त्रीसँग छलफल गर्ने बताउनुभयो।

महासंघले पत्रकार सिंहको हत्या सुनियोजित र योजनावद्ध ढङ्गले भएको प्रारम्भिक अनुसन्धान र्सार्वजनिक गरेको छ। सिंहको हत्यालगत्तै जनकपुर पुगेको महासंघको ७ सदस्यीय टोलीले तयार पारेको प्रारम्भिक अनुसन्धान प्रतिवेदनमा पत्रकार सिंहका बाबु र दाजुलाई माओवादीले अपहरण गरेको र उनीहरूको अवस्था अझैसम्म अज्ञात रहेकोले यस घटनालाई पनि जोडेर हर्ेर्नुपर्ने जनाएको छ।

source : www.janapukar.com

पत्रकार उमा सिंहको हत्याको विरोधमा राजधानीमा मौन जुलुस ।

क्रियाशील महिला पत्रकार समुह र महिला पत्रकाहरुको सञ्चारिका समुहको संयक्त आयोजनामा आज राजधानीमा जनकपुरकी टुडे पत्रिका र एफएममा कार्यरत् पत्रकार उमा सिंहको हत्याको विरोधमा मौन विरोध जुलुस निकालियो । सो कार्यक्रममा बानेश्वर एभरेष्ट होटल अगाडि देखि माइतीघर मण्डला सम्म मौन जुलुस आयोजना गरिएको थियो ।जुलुस पछि कार्यक्रम कोण सभामा परिणत भएको थियो भने उपस्थित पत्रकारहरुले मैनबत्ती बालेर सहिद पत्रकार उमा सिह प्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण गरेका थिए ।कार्यक्रममा पत्रकार महासघका अध्यक्ष धर्मेन्द झाले आफुले सरकार प्रति खेद व्यक्त गरेको र सरकारले पुस १३ गत गरेको हस्ताक्षर सम्झौतालाई तोडेको भन्दै आफुहरुलाई अब त्यो सम्झौता मान्य नहुने बताएका छन् । यस मद्दामा अरु मद्दा नजोडिकन यसलाई एकसुत्रिय रुपमा आफले लाने धारणा व्यक्त गर्नुभयो । त्यसै गरि मानवअधिकारकर्मी कपिल श्रेष्ठले आफुहरु यी तत्वहरुसँग आतंकित भएर दुलोमा लुक्ने बेला नभएको र आफुहरुले सरकारलाई यस विषयमा चनौती दिने र यस घटनाबाट केाहि पनि विच्चलीत नहुन आग्रह गर्नुभएको छ । त्यसैगरि सञ्चारिका समुहका कोषाध्यक्ष यशोदा तिम्सिनाले उमा सिहको हत्यारालाई अबिलम्ब पक्राउ गरि कानुनको दायरामा ल्याई कारवाही गर्नुपर्ने माग गर्नुभयो । नेपाली कागं्रेसका तफबाट बोल्दै वक्ता शोभाकर पराजुलीले अब नागरिकहरुको स्वतन्त्रता मात्र नभई अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता मात्र नभई बाँच्न पाउने अधिकार समेत गुमाएको घारणा व्यक्त गर्नुभयो ।हिजै नेपाल पत्रकार महासंघका अध्यक्ष धमेन्द झा सहितको टोलीले सभामुख सवास नेम्वाङ्ग समक्ष यस विषय उपर ज्ञापनपत्र समेत पेश गरेका छन् । नेपाल पत्रकार महासंघले आगामी दिनहरुमा आफनो आन्दोलनका चरणहरुलाई थप अगाडि बढाउने निर्णय गरेको छ ।

पत्रकार उमा सिंहको हत्याको सर्वत्र विरोध

काठमाडौं-जनकपुरकी पत्रकार उमा सिंह हत्याको विरोधमा आज पनि देशभर प्रदर्शन भएका छन् ।

हत्याको विरोधमा काठमाडौंमा नेपाल पत्रकार महासंघले केन्द्रीय कार्यालय, सञ्चारग्राममा आज अपरान्ह एक शोकसभाको आयोजना गरेको छ भने विभिन्न जिल्लामा हत्याको विरोधमा प्रदर्शन र शोकसभाहरू भईरहेको समाचार प्राप्त भएको छ ।

पत्रकार सिंहको हत्याको विरोधमा आज जनकपुर बन्द रहेको छ । हत्याको विरोधमा आज स्वतस्फुर्त रूपमा जनकपुर बन्द भएको हो । सुरक्षाको माग गर्दै बिद्यार्थीहरूले आज विरोध प्रदर्शन समेत गरेका थिए । पत्रकार सिंहको आज जनकपुरमा अत्येष्टी हुँदैछ । अत्येष्टी अगाडि पत्रकार सिंहको शवयात्रा भएको छ ।

शवयात्रामा सञ्चारकर्मी, मानवअधिकारकर्मी, विभिन्न पेशाकर्मीहरू, नागरिक समाज, र्सवसाधारण तथा काठमाडौंबाट गएका सञ्चारकर्मीहरूको सहभागिता रहेको छ । धनुषाका पत्रकार उमा सिंहको हत्याको विरोध गर्दै नेपाल पत्रकार महासंघ धनकुटा शाखाको आव्हानमा धनकुटाका पत्रकारहरले आज हातमा कालो पट्टी बाधेर विरोध पर््रदशन र शोक व्यक्त गरेका छन ।

यस अगाडि हिजो पनि पत्रकार महासंघको आव्हानमा भएको पर््रदर्शनमा पत्रकार, मानवअधिकारवादी एवं नागरिक समाजका प्रतिनिधिले सहभागिता जनाएर घटनाको भर्त्सना गरेका छन् । नेपाल पत्रकार महासंघले राजधानीमा विरोध र्‍याली निकालेको छ । रत्नपार्कबाट शुरू गरिएको र्‍याली बागबजार, पुतलीसडक हुदै भृकुटीमण्डपमा कोणसभामा परिणत भएको थियो ।

कोणसभालाई सम्बोधन गर्दै महासंघका उपाध्यक्ष गोविन्द आचार्यले पत्रकारहरू असुरक्षित भएको भन्दै सरकारले सुरक्षामा उदासिनता देखाएको बताए । उनले उमा सिंहलाई उपचारका लागि काठमाडौं ल्याउन सरकारले सहयोग नगरेको भन्दै गृहमन्त्री वामदेव गौतमको आलोचना गरे ।

रिपोर्र्टर्स क्लब नेपालका अध्यक्ष ऋषि धमलाले पत्रकारहरू असुरक्षित भएको भन्दै कलम र बन्दुक एकसाथ बोकेर हिँड्ने चेतावनी दिए । उनले उमा सिंहको हत्याबारे सुरक्षाको जिम्मेवारी लिएर बसेका प्रधानमन्त्री प्रचण्ड, गृहमन्त्री वामदेव गौतम र सुरक्षा प्रमुखहरूले जवाफ दिनुपर्ने बताए । पत्रकारहरूले सुरक्षाका लागि आन्दोलनमा उत्रनुपर्ने बताए । मानवअधिकारवादी पुरूषोत्तम दाहालले देशमा दण्डहीनता बढेकाले हत्याको घटना बढेको बताए ।

पत्रकारहरू असुरक्षित हुनुले सरकारको कामकारबाहीमा प्रश्न उठेको बताए । महासंघका महासचिव पोषण केसीले पत्रकार हत्याको विरोधमा देशव्यापी आन्दोलनको चेतावनी दिए ।

उनले दोषीमाथ कडा कारबाहीको माग गरे ।महासंघका पूर्व सभापतिहरू तारानाथ दाहाल र विष्णु निष्ठुरीले अपराधिलाई कारबाही गर्न नसके वर्तमान सरकारमाथि अपराधिलाई संरक्षण दिएको आरोप लाग्ने बताए । महासंघका सचिव रामजी दाहालले संचालन गरेकोकार्यक्रमलाई प्रेस चौतारीका उपाध्यक्ष गणेश बस्नेत, संचारिका समूहकी अध्यक्ष बबिता बस्नेतलगायतले सम्बोधन गरेका थिए ।

सूचना सञ्चार प्रविधि सम्मेलन राजधानीमा शुरु

आजदेखि राजधानीमा १५ औं क्यान इन्फोटेक २००९ तथा अन्तर्रर्ााट्रयस्तरको सूचना सञ्चार प्रविधि सम्मेलन शुरु भएको छ । सम्मेलनको आयोजना कम्प्युटर एसोसिएसन आफ नेपाल क्यानले गरेको हो । सम्मेलनको उद्घाटन बिहान प्रधानमन्त्री प्रचण्डले गर्नु भएको छ । माघ ६ गतेसम्म चल्ने सम्मेलन तथा पर््रदर्शनी राजधानीको भृकुटीमण्डपको पर््रदर्शनी हलमा भएको हो । पर््रदर्शनीमा कम्प्युटर हार्डवयेर, सफ्टवयेर, इन्टरनेट सेवा प्रदायक, मोबाइलका नयाँ प्रविधिहरू पर््रदर्शन गरिने क्यानले जनाएको छ । आइसिटी माइलस्टोन फर न्यू नेपाल नाम दिइएको यो वर्षो सम्मेलनमा इ गमर्नेन्स, एम कमर्स, वायरलेस टेक्नोलोजी, साइबर कानुन, साइबर अपराध लगायतका विषयमा सूचना प्रविधि विज्ञहरूले कार्यपत्र प्रस्तुत गर्ने आयोजक क्यानले जनाएको छ ।
source :www.nepalarab.com

पत्रकार उमा सिहको हत्याको विरोधमा राजधानीमा विरोध र्‍याली

नेपाल पत्रकार महासंघले हिजो जनकपुरकेा टुडे एफएम र पत्रिकामा कार्यरत पत्रकार उमा सिहको हत्याको विरोधमा आज राजधानीमा विरोध र्‍यालीको आयोजना गरेको छ ।
उक्त र्‍याली रत्नपार्क , बागबजार , पतलीसडकहदै भृकटीमण्डपमा गई कोण सभामा परिणत भएको थियो ।सोहि क्रममा पत्रकार महासंघका महाचिव पोषण के.सी , पत्रकार बबिता बस्नेत , निर्मला शर्मा , संगीता लामा , तारानाथ दाहाल लगायत नेपाल पत्रकार महासंघको पदाधिकारीहरु एवं विभिन्न सञ्चारमाध्यमको पत्रकारहरुको उपस्थिती रहेको थियो ।
सो र्‍याली कार्यक्रम भृकटीमण्डपमा गई भेलामा परिणत भएको थियो । सो भेलामा पत्रकार वक्ताहरुले पत्रकारहरुको ज्यानको सरक्षा हुनुपर्ने ,साथै यस क्षेत्रमा महिलाहरुलाई आउन निरुत्साही गर्नका लागी यो षड्यन्त्र गरिएको महिला पत्रकारहरुले आरोप लगाएका थिए ।
पत्रकार उमा सिहंको हत्यारालाई चाँडो कारवाही गरिनुपर्ने र सरकार यस विषयमा गम्भीर नभएमा थप आन्दोलनको कार्यक्रमको घोषणा गरिने र स्थगीत आन्दोलन समेत फेरी सञ्चालन गरिने समेत चेतावनी पत्रकाहरुले दिएका छन् ।
नेपालमा महिला पत्रकार मारिएको सम्भवत यो नै पहिलो घटना हो ।
ऋचा शर्मा तिवारी
नेपाल

आक्रमणमा घाइते पत्रकारको मृत्यु, विरोधमा आन्दोलन घोषणा

अज्ञात समूहको आक्रमणबाट घाइते भएकी धनुषाकी पत्रकार उमा सिंहको आइतबार राति मुत्यु भएको छ । सिंहलाई आइतबार १५-१६ जनाको समूहले धारिलो हतियार प्रहार गरी घाइते बनाएका थियो ।
स्थानीय 'रेडियो टुडे' मा कार्यरत पत्रकार सिंहको उपचारका लागि राजधानी लैजाँदै गर्दा आइतबार राति करिब १२ बजे बर्दिबासमा मृत्यु भएको हो ।
सिंहलाई सो समूहले उनको निवासमा गएर आक्रमण गरेको थिए ।
यसैबीच पत्रकार महासंघ धनुषा शाखाले आन्दोलनको घोषणा गरेको छ । हत्याको विरोधमा बिहान बसेको शाखाको बैठकले शवसहित जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा धर्ना दिने, त्यहाँबाट प्रसारण र प्रकाशित हुने रेडियो, पत्रपत्रिकामा उमा सिंहको समाचारबाहेक अरु बहिष्कार गर्ने निर्णय गरेको छ । शाखाले संचारकर्मीको सुरक्षा दिन नसकेको भन्दै प्रधानमन्त्री, गृहमन्त्री र संचारमन्त्रीको राजिनामासमेत माग गरेको छ ।
हत्याको विरोधमा सिंहको शवलाई नगरपरिक्रमा गराउँदै जनकपुरमा जुलुस निकालिएको छ । सिंहको शवसहित पत्रकार र नागरिक समाजका सदस्यहरू जिल्ला प्रशासन कार्यालयअडाडि धर्नामा बसेका छन् । पारिवारिक स्रोतका अनुसार सिंहको अन्त्येष्टि आजै गरिने कार्यक्रम रहेको छ ।
राजधानीबाट महासंघका सभापतिको नेतृत्वमा केन्द्रीय पदाधिकारीहरूको एक टोली पत्रकार सिंहको अन्त्येष्टिमा भाग लिन एवम् घटनाबारे बुझ्न आज मध्याह्ण जनकपुर प्रस्थान गरेको छ ।
यसैबीच पत्रकार हत्याको विरोधमा कैलालीमा पत्रकारहरुले सोमबार बिहान प्रदर्शन गरेका छन् ।

कान्तिपुरकर्मीलाई ज्यानको धम्की
सोमबार रातिनै अज्ञात समूहले कान्तिपुरकी धनुषा संवाददाता मनिका झालाई ज्यानमार्ने धम्की दिएको छ ।
मध्यरातमा उनको जनकपुर नगरपालिका-४ स्थित निवास पुगेको तीनचारजनाको समूहले झालाई यस्तो धम्की दिएको हो ।
सुतिरहेको बेला पुगेको सो समूहले उनको झ्यालसमेत फुटाइदिएको थियो । ढोकामा माटोले क्रस्‌चिन्ह बनाएर उनीहरू अब तेरो पालो भनेर भागेका थिए ।
झालाई पनि पत्रकार सिंहमाथि सांघातिक आक्रमण गर्ने समूहले धम्क्याएको आशंका गरिएको छ ।
राति नै घटनासम्बन्मा झाले प्रहरी र आफन्तलाई खबर गरेकी थिइन् । त्यसपछि पुगेको प्रहरी टोलीले रातभर उनको घरबाहिर सुरक्षा दिएको थियो । धनुषा प्रहरीले धम्की दिनेको खोजी भइरहेको जनाएको छ ।

source : www.ekantipur.com

This is Greater Nepal